ლონდონის დედოფალ მერის სახელობის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა ხელოვნური სისხლის ტექნოლოგიაში მნიშვნელოვანი გარღვევა მოახდინეს. სამეცნიერო ჯგუფმა გამოავლინა ქემოკინური სასიგნალო ცილის CXCL12-ის ძირითადი როლი სისხლის წითელი უჯრედების, ჟანგბადის ტრანსპორტირებისთვის პასუხისმგებელი მთავარი სისხლის უჯრედების ფორმირებაში.
ამ რევოლუციური კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ავტორიტეტულ სამეცნიერო ჟურნალ Science Signaling-ში.
მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ CXCL12 მნიშვნელოვან როლს ასრულებს სისხლის წითელი უჯრედების მომწიფებაში, რაც ხელს უწყობს წინამორბედ უჯრედებს ბირთვის მოშორებაში - მათი სრულფასოვან სისხლის წითელი უჯრედებად გარდაქმნის საკვანძო ეტაპი. სისხლის წითელი უჯრედები ადამიანის სისხლის მოცულობის 45%-ს შეადგენენ და ასრულებენ სასიცოცხლო ფუნქციას - ჟანგბადის მიწოდებას სხეულის ყველა ქსოვილში.
ბუნებრივ პირობებში, ეს რთული პროცესი ხდება ძვლის ტვინში, სადაც ღეროვანი უჯრედები თანმიმდევრულად გარდაიქმნებიან ერითრობლასტებად, ბირთვის დაკარგვის შემდეგ, მწიფე სისხლის წითელი უჯრედებად იქცევიან. ბირთვის დაკარგვა არ არის მხოლოდ ფორმალობა, არამედ უჯრედების შეკუმშვისა და ჰემოგლობინის კონცენტრაციის გაზრდის აუცილებელი მექანიზმი, რაც აუმჯობესებს ჟანგბადის ტრანსპორტირების ეფექტურობას.
მკვლევრებმა აჩვენეს, რომ CXCL12-ის ლაბორატორიაში დამატება წარმატებით ახდენს სისხლის უჯრედების განვითარების ამ კრიტიკული ეტაპის იმიტაციას, რაც ხელოვნური სისხლის წარმოების ტექნოლოგიების გაუმჯობესების ახალ შესაძლებლობებს ქმნის.
დღემდე, ხელოვნური სისხლის წითელი უჯრედები ძირითადად ჭიპლარის სისხლის ან ძვლის ტვინის ღეროვანი უჯრედებიდან იქმნება, მაგრამ მათი ხელმისაწვდომობა სერიოზულად შეზღუდულია. მიუხედავად იმისა, რომ თანამედროვე ტექნოლოგიები უკვე იძლევა ჩვეულებრივი უჯრედების ღეროვან უჯრედებად გადაპროგრამების საშუალებას, ბირთვის მოშორების პროცესის ეფექტურობა 40%-ს არ აღემატება. CXCL12-ის გამოყენებას შეუძლია მნიშვნელოვნად გაზარდოს ეს მაჩვენებელი, რაც ხელოვნური სისხლის წარმოებას უფრო ეფექტურს და ეკონომიურს გახდის.
ეს აღმოჩენა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იშვიათი სისხლის ჯგუფების შესაქმნელად და პერსონალიზებული მედიკამენტების შემუშავებისთვის ისეთი სერიოზული დაავადებების სამკურნალოდ, როგორიცაა ნამგლისებრუჯრედოვანი ანემია და თალასემია. გარდა ამისა, ხელოვნური სისხლის მასობრივ წარმოებას შეუძლია გადაჭრას დონორის სისხლის დეფიციტის გლობალური პრობლემა, განსაკუთრებით საგანგებო სიტუაციებში და სამედიცინო მომსახურებაზე შეზღუდული წვდომის მქონე რეგიონებში.