უკრაინაში ომის დაწყებიდან, ევროკავშირის ქვეყნებმა რუსეთს ენერგომომარაგებისთვის უკვე 200 მილიარდ ევროზე მეტი გადაურიცხეს. ნავთობსა და ქვანახშირზე სანქციები უკვე მოქმედებს, ხოლო გაზის იმპორტის შეწყვეტა 2027 წლისთვის იგეგმება.
ამის შესახებ Financial Times-მა განაცხადა.
გამოცემის ცნობით, ამ კვირაში ევროკომისია აპირებს წარმოადგინოს ახალი სამართლებრივი ინსტრუმენტები რუსეთიდან წიაღისეული საწვავის - ნავთობის, გაზისა და ქვანახშირის - იმპორტის სრული აკრძალვისთვის. ამავდროულად, კიდევ ერთი საკითხის გადაწყვეტა ჯერჯერობით გადაიდო: რუსულ ბირთვულ ტექნოლოგიაზე დამოკიდებულება.
2024 წელს რუსეთმა ევროკავშირის ქვეყნებიდან დაახლოებით 22 მილიარდი ევრო მიიღო, საიდანაც დაახლოებით 700 მილიონი ბირთვული საწვავის მომარაგებაზე იყო გაწეული. შედარებით მცირე ზომის მიუხედავად, რუსეთის ბირთვული ინდუსტრიის მიტოვება გაცილებით უფრო რთული ამოცანაა, ვიდრე ნავთობისა ან გაზის ალტერნატიულ წყაროებზე გადასვლა.
მიზეზი მაღალი ტექნიკური დამოკიდებულებაა. ევროკავშირში 101 ბირთვული რეაქტორი მოქმედებს, რომელთაგან 19 საბჭოთა ეპოქის VVER ტიპისაა და ყველაზე მეტად რუსულ მარაგზეა დამოკიდებული. დადგენილია, რომ ევროპაში გამოყენებული ურანის 25%-მდე რუსეთიდან მოდის და რიგი ობიექტები კვლავაც რუსული კომპანიებისგან აღჭურვილობისა და ტექნიკური მხარდაჭერის შეკვეთას აგრძელებენ.
„ურანის მიწოდების ჯაჭვი უკიდურესად რთულია, ამიტომ საჭიროა ეტაპობრივი მიდგომა“, - განაცხადა ენერგეტიკის ექსპერტმა.
ამავდროულად, ევროკავშირის წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ ისინი 2030-იანი წლებისთვის რუსული ბირთვული ტექნოლოგიების იმპორტის სრულად შეწყვეტას გეგმავენ. ოფიციალური დოკუმენტების თანახმად, ეს მოითხოვს მინიმუმ 241 მილიარდი ევროს ინვესტირებას ბირთვული საწვავის მიწოდების საკუთარი ინფრასტრუქტურის განვითარებაში.
რუსეთთან ბირთვული ენერგიის სფეროში თანამშრომლობის შეწყვეტის საკითხი ევროკავშირის მინისტრების შეხვედრაზე განიხილება, სადაც ინდუსტრიის მომავლისა და საჭირო ინვესტიციების განხილვა იგეგმება.
ამ გეგმის განხორციელება შესაძლოა რთული იყოს, იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთს წამყვანი პოზიცია უჭირავს გლობალურ ბირთვულ ტექნოლოგიების ბაზარზე.
„როსატომი ერთ-ერთი უდიდესი კომპანიაა, რომელიც ბირთვული ენერგიის ყველა ძირითად სფეროს მოიცავს“, - ციტირებს გამოცემა ინდუსტრიის ექსპერტის სიტყვებს.
მანამდე მედიაში აღინიშნა, რომ ევროკავშირის ახალი სანქციები ჯერ კიდევ არ ახდენს მნიშვნელოვან გავლენას რუსეთის ეკონომიკაზე. 2025 წელს რუსეთიდან ევროკავშირში ნედლეულისა და საწვავის ექსპორტმა შესაძლოა მოსკოვს იმაზე მეტი შემოსავალი მოუტანოს, ვიდრე ევროპა უკრაინისთვის სამხედრო დახმარებისთვის გამოყოფს.