საქართველოში, ბოლო დღეებში განვითარებულ მოვლენებზე „ინფოფოსტალიონი“ პოლიტოლოგ ვაჟა ბერიძეს ესაუბრა.
- ბ-ნო ვაჟა, როგორ მიგაჩნიათ, კანონის მიღების ნაჩქარევი გადაწყვეტილება და ასევე, ნაჩქარევი ჩაგდება რაზე მიანიშნებს, ხელისუფლებამ წინასწარ ვერ გათვალა მოსალოდნელი შედეგები, თუ ეს პროცესები გარდაუვალი იყო და პროტესტის სხვა საბაბი ადრე თუ გვიან გამოჩნდებოდა?
ვაჟა ბერიძე: -ეს ორომტრიალი, ჩვენი ქვეყნისთვის ეს ჩვეული, რუსთაველზე განვითარებული დრამა იმის გამოხატულებაა, რომ ახალი, დროის შესაფერისი პოლიტიკური კლასი ქვეყანაში ვერ ჩამოყალიბდა. ეს არასერიოზული ოცნება, რომ 21-ე საუკუნეში დაბადებულების იმედი უნდა გვქონდეს, უნიადაგო, უსაფუძვლო და რაიმე გონივრულ მიდგომებს მოწყვეტილია.
ახლა, ამ ამბებთან დაკავშირებით, ყველა ახალგაზრდების ზურგს ამოეფარა და ამ მართლაც ნიჭიერ თაობას დათვურ სამსახურს უწევს. შეიძლება, ახალგაზრდებმა მართლა დაიჯერონ, რომ მათ აიძულეს ხელისუფლება კანონი უკან გაეწვია. მათი წვლილი უდაოა, მაგრამ ამ ჩვენი ბედკრული მთავრობის სახლის წინა მოედანზე განვითარებული მოვლენები დიდი გეოპოლიტიკური დაპირისპირების ანარეკლია, რომელშიც შტატების ადმინისტრაციამ და თბილისში მათმა საელჩომ სერიოზულ წარმატებას მიაღწია, მიაყენა რა მტკივნეული დარტყმა საქართველოს დღევანდელ ჭირვეულ მთავრობას.
ახლა, ნაჩქარევი იყო მიღებული გადაწყვეტილება და იძულებითი უკან დახევა, თუ მოქნილი პოლიტიკური მანევრი, ამას მომავალი გვიჩვენებს. მე არ ვარ მომხრე მხოლოდ იმის თაობაზე მსჯელობისა, რაც ზედაპირზე დევს. კანონის შემოგდება და ოპოზიციის მიერ ორგანიზებული საპროტესტო აქციები ოდენ მკრთალი ანარეკლია იმ რეალობის, რაც სამწუხაროდ, სიკეთეს არ უქადის ამ ქვეყანას.
- თავად კანონს რაც შეეხება. მისი მოწინააღმდეგეების ძირითადი არგუმენტი არის ის, რომ სტრატეგიული პარტნიორები არიან წინააღმდეგნი. თქვენც იყავით ამკანონის მიღების წინააღმდეგი. რა არის თქვენი არგუმენტი?
- საკუთარ პოზიციას და აქტიურობას არ ვანიჭებ გადაჭარბებულ მნიშვნელობას. ერთი მოქალაქე ვარ ამ ქვეყნის და ერთი ანალიტიკოსი, მაგრამ მიმაჩნდა და მიმაჩნია, რომ ეს კანონი არ უნდა ყოფილიყო მიღებული. მისი ინიცირება იყო სერიოზული პოლიტიკური შეცდომა, რომლის გამოც, როგორც ვატყობ, პასუხისმგებლობას არავინ იღებს, დაწყებული ბიძინა ივანიშვილიდან, სხვა უმაღლესი თანამდებობის პოლიტიკური ლიდერებით დამთავრებული.
დაახლოებით, სამი-ოთხი თვეა შევწყვიტე მედია აქტივობები, რადგან წამყვანი მედიასაშუალებები, განსაკუთრებით, ტელემაუწყებლები, „ოცნების“ და „ნაციონალების“ კონტროლს ექვემდებარება და ცალსახად იქცა ამ ორი ძალის პროპაგანდის იარაღად, სადაც განსხვავებული თვალსაზრისებისთვის ადგილი აღარ დარჩა. სოციალურ ქსელშიც შევწყვიტე აქტიურობა, რადგან ბოლო რამდენიმე პოსტთან დაკავშირებით, ტროლებისა და ბოტების ისეთი რაოდენობა დამესხა თავს, რომ მათთვის პასუხის გაცემას ერთი ადამიანის ჩვეულებრივი 12- საათიანი სამუშაო დღე არ ეყოფოდა.
სათქმელი კი, ძალიან ბევრია. რადგან მკითხეთ, არ შემიძლია გულწრფელად არ გიპასუხოთ – ამ კანონის მიღება, უფრო სწორად მისი ინიცირება იყო ბიძინა ივანიშვილის პირდაპირი, ღია და დაუფარავი დემარში ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორების, შეერთებული შტატების და ევროკავშირის მიმართ. თუ რატომ, ეს უფრო ვრცელი საუბრის თემაა.
ჯერ სტრატეგიული პარტნიორობის მდგომარეობიდან უნდა გამოხვიდე, თუ გაქვს ამის თავი, და მერე გავლენის აგენტურა უძახო 30 წლის მანძილზე ასეულობით მილიონი დოლარის ამ ქვეყნის მომავალში ჩამდებ ფონდებს და იმ ქვეყნებს, რომლებსაც ეს ფონდები წარმოადგენენ.
ამგვარი აქტიურობის მიზეზი, მიზანი და საბაბი ბუნებრივია, არსებობს. კაცს, რომელმაც უამრავი სიკეთე გააკეთა ამ ქვეყანაში და უზარმაზარი თანხები ჩადო ქვეყნის სასიკეთოდ, როგორც მეცენატმა, არაფორმალურად და არაოფიციალურად სანქციები არ უნდა დაუწესო და ფაქტობრივად, დაახლოებით 2 მილიარდ დოლარზე წვდომა არ უნდა შეუზღუდო. თუნდაც, მათი აზრით, არსებობდეს ამისი რეალური საფუძველი.
შესაძლოა, სამართლიანად განაწყენებულმა ლიდერმა, არაფორმალურმა მმართველმა და მის მიერ დაფუძნებულმა პოლიტიკურმა ძალამ საპასუხო ნაბიჯებიც გადადგას, მაგრამ ეს არასგზით არ უნდა მოხდეს ქვეყნის იმიჯის დაზიანების, მისი პერსპექტივისთვის საფრთხის შექმნის გზით. მით უმეტეს, დარწმუნებული ვარ, ბიძინა ივანიშვილს ეს არასდროს უნდოდა და არ უნდა. მაგრამ ასე გამოვიდა…
- ქვეყანა დღეს უკვე სხვა გამოწვევევის წინაშე დგას. რუსეთში უკვე აცხადებენ, რომ ეს პროცესები ამერიკის მიერ იყო მართული და რადგან ხელისუფლებამ შემხვედრი ნაბიჯი გადადგა (ნებით, თუ ზეწოლით) საქართველოში კვლავ ომი უნდა გაჩაღდეს. რამდენად რეალურია ეს მუქარა და რა არის გამოსავალი.?
- რატომღაც ემანუილ მაკრონის ცნობილი ფრაზა მახსენდება, ლამის ფრთიან ფრაზად და სენტენციად რომ იქცა. მან სამხრეთ კავკასია „სხვა გეოგრაფიად“ მოიხსენია, ანუ ისეთ ადგილად, რომელიც ევროატლანტიკური სივრცისათვის ორგანული არ არის.
მაკრონის თანამედროვე რომ იყოს ლუსიენ ფევრი, ფრანგი ისტორიკოსი, გეოგრაფიული პოსიბილიზმის ერთ-ერთი მედროშე, უფრო საფუძვლიანად აგვიხსნიდა, რას გულისხმობს ბატონი მაკრონი „სხვა გეოგრაფიაში“.
აქ საუბარი აღარ არის ბუნებრივ-გეოგრაფიულ გარემოზე, რომელიც ისტორიის ყველა სუბიექტს თავისი ბედის და მომავლის მჭედელად თვითონ რომ აქცევს. აქ უფრო ბუნდოვანი პოლიტიკური პოსიბილიზმისკენ სვლაა, რომელიც ჩვენთვის, ქართველებისთვის, დამოუკიდებელი პოლიტიკის წარმოების და რეალური სუვერენიტეტის მიღწევის შესაძლებლობას გამორიცხავს.
ჩვენ, დეტერმინიზმის ამ ლაბირინთში, ან დასავლეთს უნდა მივსდიოთ ბრმად და ბოლომდე, ან მის წინააღმდეგ ამბოხებული პუტინის მიმდევრებად ვიქცეთ. ეს უკანასკნელი, მოგეხსენებათ, გამორიცხულია. ჩვენი ერის უმრავლესობის არჩევანია ასეთი, მაგრამ არც იმას გვინდა შევეგუოთ, რომ დასავლეთის მიერ ფავორიტებად ქცეულ ჯგუფს პოლიტიკოსებისა და არასამთავრობოების, ბრმად და ანგარიშმიუცემლად დავემორჩილოთ და მივყვეთ. არ ეთანადება ეს ოხერი ქართული ხასიათი ამდაგვარ პოზიციას ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორების, რომლებიც, ვამბობ მკაფიოდ და ცალსახად – არიან საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის და სუვერენიტეტის ერთადერთი გარანტორები. აბა, რუსეთი რამეს საიმედოს გვთავაზობს?
ამიტომ იყო შეცდომა ამ კანონის ინიცირება და ეს იყო შეცდომა ბიძინა ივანიშვილის. კაცის, რომელსაც ეს ქვეყანა უყვარს, ბევრი სიკეთეც გაუკეთა, მაგრამ უნებლიეთ, შეიძლება, სერიოზული ზიანი მიაყენოს.
ვერ გიპასუხებთ პირდაპირ თქვენს ამ კითხვაზე. ის, რაც საქართველოში ამ დღეებში და ბოლო თვეებში ხდება, ამერიკის მიერაც არის წახალისებული და მართული, ევროკავშირის მიერაც და რუსეთიც გაფაციცებით ადევნებს თვალს აქ მიმდინარე მოვლენებს. ცხადია, თავისი გავლენის ბერკეტებით, რომლებიც მას უდაოდ აქვს, მონაწილეობს კიდეც მიმდინარე პროცესების ინსპირირებაში.
ომის გაჩაღება ამ ქვეყანაში რთული არ არის. ამ ქვეყნის ჩართვა რომელიმე ომში და კონფლიქტში იოლია, მაგრამ ყველამ რუსეთშიც და პოტომაკის ნაპირებზეც უნდა გაითავისოს, რომ საქართველო კავკასიის (არამხოლოდ სამხრეთ კავკასიის) ღერძია და აქ სერიოზული დესტაბილიზაცია ომით და ნგრევით, ისე წაიბამს რეგიონის ყველა აქტორს (თურქეთი, ირანი, სომხეთი, აზერბაიჯანი, რუსეთი და ა.შ.), რომ ეს რეგიონი შეიძლება ახალ ბალკანეთად და ახალ ახლო აღმოსავლეთად იქცეს.
ეს არავის აძლევს ხელს, არც დასავლეთს და არც ჩრდილოეთს, სხვათაშორის, არც სამხრეთს და უფრორე ეს, თქვენ წარმოიდგინეთ, ავღანეთიც არაა, სადაც თუ ოპერაცია წარმატებით არ განხორციელდა, ერთ მშვენიერ დღეს, დაემშვიდობები და გამოხვალ.
აქედან ვერავინ, ვერასდროს გავა. ვერც რუსეთი და ვერც ამერიკა, რომელმაც ფაქტობრივად ხელი აიღო სამხრეთ კავკასიაზე და მხოლოდ ამ ბოლო ხანებში მიაპყრო ყურადღება შავი ზღვის გეოპოლიტიკურ მნიშვნელობას დასავლეთის უსაფრთხოებისთვის.
აქედან, სამწუხაროდ თუ საბედნიეროდ, ვეღარავინ ვეღარ გავა, როგორც ათეულობით წლებია და მეტი ვერ გავიდნენ ისინი ბალკანეთიდან და ახლო აღმოსავლეთიდან.
- 2012 წელს ოცნების მხარდამჭერი იყავით, თუმცა მალევე ჩამოშორდით აქტიურ პოლიტიკას. რა მიგაჩნიათ ქართული ოცნების ყველაზე მნიშვნელოვან შეცდომად? რატომ განუდგა დღეს ხელისუფლებას ბევრი მხარდამჭერი?
- ვიყავი მხარდამჭერი. ბატონი ბიძინას მრჩეველთა საბჭოს წევრიც, ცოტა ხნით. მაგრამ მივიჩნიე, რომ პოლიტიკური სტრატეგია და ხედვები, რომელიც ბატონ ბიძინას იმ ეტაპზე ჰქონდა, არ იყო ხილულ პერსპექტივაში ქვეყნისთვის სათანადო შედეგების მომტანი.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი გზები გაიყარა, მაშინაც და დღემდე, პატივს ვცემ მას, როგორც მოღვაწეს, მეცენატს, რომლის პოლიტიკაში შემოსვლამაც ქვეყანა სამოქალაქო დაპირისპირებას გადაარჩინა.
ყველა შემდგომ არჩევნებზე, მიუხედავად იმისა, სხვადასხვა ხედვები აღმოგვაჩნდა პოლიტიკასთან მიმართებით, მხარი იმ პოლიტიკურ ძალას დავუჭირე, რომელიც მან შექმნა, რადგან, სამწუხაროდ, როგორც ბევრს, სხვა არჩევანი არ მქონდა. თუმცა ჩემი, როგორც ანალიტიკოსის საქმიანობა, იქედან მოყოლებული დღემდე, ივანიშვილის და მისი გუნდის კრიტიკითაა გაჯერებული.
მოკლედ რომ გითხრათ, მე არ ვიზიარებ ცრუმაგიერი პირების მეშვეობით მართვის მისეულ პრინციპს, რაგინდარა ნიჭიერი ადამიანებიც არ უნდა იყვნენ ისინი.
მე არ ვიზიარებ ხალხის იგნორირებას პოლიტიკურ პროცესში. ხალხი, მოგეხსენებათ, 90-იანი წლების დასაწყისიდან, როცა მას შეცდომად ჩაეთვალა ზვიად გამსახურდიას და მრგვალი მაგიდის მხარდაჭერა, გაძევებულ იქნა პოლიტიკიდან და მხოლოდღა შეთავაზებული პოლიტიკური ძალების მმართველობაზე კვერის დაკვრის ფუნქციაღა დარჩა. ხალხი დასაბრუნებელია პოლიტიკაში, რაც ივანიშვილის მმართველობის პერიოდშიც არ გაკეთებულა.
არ ვიზიარებ შუის გაკრეფის მისეულ ხედვასაც. ამერიკაში არ ამართლებს ორპოლუსიანი პოლიტიკური სისტემა (რომელიც ტრამპმა კინაღამ დაანგრია) და საქართველოში როგორ იმუშავებს. იმ ქვეყანაში, სადაც ოქროს შუალედი უფრო მეტ პატივისცემას იმსახურებდა ყოველთვის, ვიდრე რადიკალიზმით გაჯერებული უკიდურესობები.
ისე, ერთსაც ვიტყვი – ბიძინა აზარტული მოთამაშეა და ეს აზარტი პოლიტიკაში მისი ყოფნისთვისაც არის დამახასიათებელი. მოწინააღმდეგე, ამჯერად, რთული და ზოგჯერ უხილავი ჰყავს, მაგრამ ის არამარტო მმართველ პარტიას აკონტროლებს, ის აკონტროლებს ოპოზიციასაც მისი საკვანძო ფიგურებისა და „გავლენის აგენტების“ მეშვეობით.
ასე რომ, ნურც „გამარჯვებულები“ გაყოყოჩდებიან მაინცა და მაინც და ნურც „დამარცხებულები“ წაიყრიან თავზე ნაცარს… თანდათან და ვფიქრობ, მალე, ყველაფერი ყველასთვის ცხადი გახდება.
–ხელისუფლების ოპონენტებისგან ხშირად გვესმის ქვეყნის კურსის ცვლილებაზე საუბარი. თუმცა, რაც რელურად ჩანს, დასავლეთთან დაახლოებისთვის ბევრი ნაბიჯია გადადგმული. სად უნდა დავინახოთ კურსის, ვექტორის ცვლილება, აქვთ ინფორმაცია, რომ კულუარებში ხდება რამე?
-არ ვიცი, რა ხდება კულუარებში, მაგრამ ზედაპირზეც ბევრი რამ არის ნიშანდობლივი. განა „ხალხის ძალის“ გამოსვლა არენაზე სერიოზული ცვლილების მომასწავებელი არ იყო? თუმცა, მოდი ისიც ვთქვათ, რომ ივანიშვილის ტრანსფორმაციაც ლოგიკურია, – ქვეყნის ფაქტობრივად დასანქცირებული არაფორმალური ლიდერი შესაბამისად რეაგირებს და არც ეს უნდა გვიკვირდეს.
მიუხედავად ყველაფრისა, ქართული პოლიტიკური კლასის „ბრწყინვალება და სიღატაკე“ ნათლად გამოჩნდა ორ, ბრიყვულთან ახლოს მდგომ, შეძახილში – აბა, ომი გინდათ და აბა, რუსეთი გინდათ? თითქოს ერთი მეორეს გამორიცხავდეს.
რაც შეეხება კულუარებს, იქ ხდება თუ ხდება. აბა არენაზე არაფერი ხდება წივილ-კივილის და აურ-ზაურის გარდა.
40 წელია და ერთი და იგივე, თუმცა არის სიახლეც, რომელიც ჩემთვის უაღრესად პატივსაცემმა მეცნიერმა იაგო კაჭკაჭიშვილმა შენიშნა: ახალგაზრდების პროტესტი დასაშვების ზღვარზე იყო ამ დღეებში, ანუ ზედმეტად რადიკალური, მინების მსხვრევას და ქვების სროლას გულისხმობდა სავარაუდოდ, და ეს კი ევროპული ტიპის საპროტესტო აქციების მსგავსი იყოო. შეიძლება, ამ შემჩნევაშიც იყოს ზუსტი მიგნება, თუმცა, ჩემის მხრივ, დავძენ, – ევროპაში ეს შუშების ჩასმით მთავრდება, საქართველოში ემანდ სამოქალაქო დაპირისპირებაში არ გადაიზარდოს. ამის მოსურნე კი ჩვენი ქვეყნის გარშემო ბევრია.
– ემოციების გარეშე თუ წინ გავიხედავთ, დღევანდელი პროცესები ქვეყნისთვის რისი მომტანი შეიძლება გახდეს?
- იმედია, ეს დუღილი სასიკეთოდ დასრულდება და ჩვენი ძირძველი ერი, ბოლოს და ბოლოს, დაღვინდება. იმედი მაქვს, არ ახდება ის, რისიც დიდი ხანია მეშინია – ყველა იმპერიის ნანგრევებზე წარმოშობილ ქვეყანას დასასაბუთებელი აქვს თავისი დამოუკიდებლობისა და სუვერენიტეტის ქონის უფლება და შესაძლებლობა. ალექსანდრე მაკედონელის იმპერიის ნანგრევებზე ბევრი სახელმწიფო წარმოიშვა, მაგრამ მათგან მხოლოდ პტოლემიდების ეგვიპტემ იარსება ღირსეულად რამდენიმე საუკუნე…
არ მინდა, ისევ დაბრუნდეს ხშირად და დროდადრო, საუკუნეების განმავლობაში არსებული რეალობა, როცა ჩვენი ქვეყანა იყო მხოლოდ ტერიტორია, სახელად საქართველო!
მხოლოდ და მხოლოდ.
ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ, რომ ასე არ მოხდეს.
წყარო: infopostalioni.com
