"ისეთი სტრატეგიული პროექტების წყალობით, როგორიცაა ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანი, ბაქო-თბილისი-ერზრუმი, აზერბაიჯანმა საიმედო ენერგეტიკული უსაფრთხოების სამაგალითო მოდელი შექმნა"

სემეკში მიმდინარე მენტორობის პროგრამის - „ქალები ენერგეტიკაში“ შემაჯამ...

ღონისძიებაზე გამართულ პანელურ დისკუსიაზე სემეკის თავმჯდომარემ, დავით ნარმანიამ და კომისიის წევრებმა იმსჯელეს ენერგეტიკის სექტორში ქალების დასაქმებისა და კარიერული განვითარების ხელშეწყობის მნიშვნელობაზე, განიხილეს არსებული გამოწვევები და მათი გადაჭრის გზები. მენტორობის პროგრამის მონაწილეებმა წარადგინეს პრეზენტაციები სხვადასხვა აქტუალურ თემატიკაზე.ღონისძიების ფარგლებში სემეკის თავმჯდომარემ და კომისიის წევრებმა სერტიფიკატები გადასცეს მენტორობის პროგრამის მონაწილეებს.სემეკში რიგით მეორე მენტორობის პროგრამა, სახელწოდებით „ქალები ენერგეტიკაში“ 6 თვის განმავლობაში მიმდინარეობდა. პროგრამის ფარგლებში მენეჯერულ პოზიციებზე დასაქმებულებმა გაუზიარეს გამოცდილება სხვადასხვა პოზიციებზე დასაქმებულ ქალ კოლეგებს. პროექტის მიზანს წარმოადგენდა ენერგეტიკის სექტორში ქალების პროფესიული განვითარების ხელშეწყობა.

"ისეთი სტრატეგიული პროექტების წყალობით, როგორიცაა ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანი...

მისი თქმით, ისეთი სტრატეგიული პროექტების წყალობით, როგორიცაა ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანი, ბაქო-თბილისი-ერზრუმი და სამხრეთის გაზის დერეფანი, რომლებიც კასპიის ზღვას მსოფლიო ენერგეტიკულ ბაზრებთან აკავშირებენ, აზერბაიჯანი დღეს წარმატებით ახორციელებს ნავთობის ექსპორტს 25 ქვეყანაში, ხოლო ბუნებრივი აირის - 12 ქვეყანაში.„გასულ წელს აზერბაიჯანის ნავთობის ექსპორტის 75%-ზე მეტი და ბუნებრივი აირის ექსპორტის 51% ევროპის ქვეყნებში მოდიოდა. აზერბაიჯანი, რომელმაც მოკლე დროში მილსადენებით გაზის მიწოდების გეოგრაფიის მხრივ მსოფლიოში წამყვანი პოზიცია დაიკავა, ევროკავშირისთვის მილსადენებით ტრანსპორტირებული გაზის მეოთხე მიმწოდებელია 7%-იანი წილით.

საქართველოს რკინიგზასა და ენერგეტიკის სფეროში მოქმედ სახელმწიფო საწარმ...

როგორც მთავრობის მეთაურმა აღნიშნა, რკინიგზაში ოპტიმიზაცია წლიურ ჭრილში 36 მილიონ ლარზე მეტის ეკონომიას იძლევა, ხოლო ენერგეტიკის სახელმწიფო საწარმოებში - 16,5 მილიონი ლარს.„რამდენიმე სახელმწიფო საწარმოში განხორციელდა ოპტიმიზაცია და შეიცვალა ხელმძღვანელობა. ეს არის საქართველოს რკინიგზა, ენერგეტიკის სფეროში სახელმწიფო საწარმოები. მათ დავუსახეთ კონკრეტული ამოცანები რეფორმების და მათ შორის ოპტიმიზაციის კუთხით. უკვე გვაქვს პირველადი მონაცემები ოპტიმიზაციის თვალსაზრისით. რკინიგზაში ოპტიმიზაცია მოგვცემს 36 მილიონ ლარზე მეტის ეკონომიას წლიურ ჭრილში. საუბარია მხოლოდ შტატების ოპტიმიზაციაზე, 36 მილიონზე მეტი დაიზოგება საქართველოს რკინიგზაში. რაც შეეხება ენერგეტიკის სახელმწიფო საწარმოებს, ეს არის ელექტროსისტემა, საქრუსენერგო, ენერგეტიკის განვითარების ფონდი, ესკო, ნავთობისა და გაზის კორპორაცია, გაზის ტრანსპორტირების კომპანია, ენგურჰესი, ჯამში მინიმუმ დაიზოგება 16,5 მილიონი ლარი ენერგეტიკის სფეროში მოქმედ სახელმწიფო საწარმოებში.  ჯამური დანაზოგი იქნება მინიმუმ 52,5 მილიონი ლარი მხოლოდ ამ სახელმწიფო საწარმოებში, საქმე ეხება საქართველოს რკინიგზას და ენერგეტიკის სფეროში მოქმედ სახელმწიფო საწარმოებს. ანალოგიური პროცესები უნდა წარიმართოს სხვა სახელმწიფო საწარმოებშიც და არა მარტო.არის სსიპები, შპს-ები, სადაც ანალოგიურად შესაძლებელია მასშტაბური ოპტიმიზაცია. მარტო ამ სფეროში სახელმწიფოს გამოუჩნდა დამატებითი რესურსი წლიური 52,5 მილიონი ლარის სახით. ეს რა თქმა უნდა, მოხმარდება ქვეყნის განვითარებას და გაჩნდება ახალი რესურსი იმისთვის, რომ კიდევ უფრო მეტად შევუწყოთ ხელი ეკონომიკურ ზრდას. ეს არის პირველადი მონაცემები, ვფიქრობთ, ეს 52,5 მილიონი ლარი კიდევ უფრო გაიზრდება და შეიძლება, 60 მილიონ ლარსაც გადააჭარბოს. რაც შეეხება საერთო ოპტიმიზაციას, თუ გავყვებით სხვა სახელმწიფო საწარმოებს, სსიპებს, შპს-ებს, შეგვიძლია, 100 მილიონსაც ავცდეთ წლიურ ჭრილში ეკონომიის თვალსაზრისით. ვფიქრობ, ეს იყო უპირობოდ გასაკეთებელი. ეს პროცესი დაწყებულია ძალიან სწრაფი ტემპით“, - აღნიშნა ირაკლი კობახიძემ.

სემეკმა 2024 წლის საქმიანობის ანგარიში გამოაქვეყნა

სემეკის თავმჯდომარის, დავით ნარმანიას თქმით, 2024 წელს კომისია  ინტენსიურად მუშაობდა როგორც რეგულირების გაუმჯობესების, ასევე მომხმარებელთა უფლებების დაცვისა და  საერთაშორისო ორგანიზაციებთან თანამშრომლობის კუთხით.„2024 წლის განმავლობაში, მომხმარებელთა უფლებების დაცვის მიმართულებით კომისიამ განიხილა არაერთი საკითხი. მათ შორის, მოქალაქეთა საჩივრები, რომლებიც შეეხებოდა კომუნალური კომპანიების მხრიდან უსაფუძვლო დარიცხვებს. კომისია დიდ ყურადღებას უთმობს საერთაშორისო ორგანიზაციებსა და მეზობელი ქვეყნების მარეგულირებელ უწყებებთან ურთიერთობას.არაერთ სიახლესთან ერთად, აღსანიშნავია, რომ 2024 წელს დაინერგა ახალი რეგულაცია, რომელიც შეეხება მრავალბინიან საცხოვრებელ სახლებში  ცენტრალური გათბობის ერთიანი სისტემის დანერგვას. ამასთანავე, ამოქმედდა სტატისტიკის პორტალი, სადაც განთავსდა დეტალური ინფორმაცია როგორც ელექტროენერგიის მიწოდება-მოხმარების ფაქტობრივი ბალანსების, ასევე ნეტო აღრიცხვისა და ელექტროენერგიის საცალო მომხმარებლებზე მიწოდებული სტატისტიკური მონაცემების შესახებ. სემეკის 2024 წლის საქმიანობის ანგარიშში მოცემულია სექტორული ანალიზი, რაც საზოგადოებას მისცემს შესაძლებლობას მიიღონ დაწვრილებითი ინფორმაცია მათთვის საინტერესო საკითხებზე“, - განაცხადა დავით ნარმანიამ.სემეკის 2024 წლის საქმიანობის ანგარიში ვრცლად მოცემულია ბმულზე:https://gnerc.org/ge/commission/commission-reports/tsliuri-angarishebi

3 დიდი ჰესის აშენება ისევ დღის წესრიგში დგას

საქართველოს მთავრობა 2030 წლამდე ქვეყნის შიდა დადგმული სიმძლავრის 10 ათას მეგავატამდე გაზრდას გეგმას, რასაც დიდი ჰესების მშენებლობით აპირებს. ისეთით, როგორიცაა ნამოხვანჰესი, ნენსკრა და ხუდონჰესი, თუმცა საინტერესოა, როგორ მოხდება ამ გეგმის რეალიზება მაშინ, როდესაც საქართველოში ჰესებს ბევრი მოწინააღმდეგე ჰყავს და არაერთი ხელშეკრულება დარღვეულა?ზემოთ ჩამოთვლილი ჰესებიდან ნენსკრას მშენებლობა დაწყებულია, თუმცა პროექტი გაჩერებულია. დანარჩენი ორი ჰესის მშენებლობა არც დაწყებულა, თუმცა დიდი ხანია გეგმაშია ახალი ობიექტების შემატება საქართველოს ენერგეტიკისათვის.არსებული მდგომარეობით, ნამოხვანის, ხუდონჰესისა და ნენსკრაჰესის საინვესტიციო მოცულობა 800 მილიონი დოლარიდან 1 მილიარდ დოლარამდე მერყეობს.ხუდონჰესის 702-მეგავატიანი ჰიდროელექტროსადგურის მშენებლობა საბჭოთა კავშირის დაშლამდე რამდენიმე წლით ადრე დაიწყო. საქართველოს დამოუკიდებლობის მოპოვების დროს, პროექტზე მხოლოდ წინამოსამზადებელი სამუშაოები იყო ჩატარებული.2011 წელს ჰესის განვითარებისთვის სახელმწიფოსა და ინდურ კომპანია „ტრანს ელექტრიკას" შორის საინვესტიციო შეთანხმება გაფორმდა და ინვესტორს ჰესის აშენებისთვის გარანტირებული სიმძლავრის ტარიფიც მიენიჭა, თუმცა „ტრანს ელექტრიკას" პროექტის ფაქტობრივი განხორციელება არ დაუწყია, ხოლო შემდგომში კი 2021 წელს მთავრობის მიერ გაკეთდა განცხადება, რომ კომპანიასთან საინვესტიციო შეთანხმება შეწყდებოდა.რაც შეეხება 280 მეგავატის სიმძლავრის ნენსკრაჰესს, მისი მშენებლობა ნომინალურად 2014 წელს, მაშინდელმა პრემიერმა, ირაკლი ღარიბაშვილმა გახსნა. პროექტის ინვესტორია კორეის უმსხვილესი ენერგეტიკული კორპორაცია „ქეი ვოთერი“, რომელიც პროექტის 90%-ს ფლობს, 10%-ის მფლობელი კი საპარტნიორო ფონდი (ამჟამად საქართველოს განვითარების ფონდია).ნენსკრაჰესის დაფინანსება საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტების კრედიტით იგეგმებოდა, თუმცა ამ პროექტზე საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტების მხრიდან სასესხო ხელშეკრულებები არ დამტკიცდა, რაც მისი გაჭიანურების ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი გახდა.რაც შეეხება 433-მეგავატის სიმძლავრის ნამოხვანჰესის კასკადს, ინვესტორი, კომპანია „ენკა“ პროექტის განხორციელებით და აქტიური წინამოსამზადებელი სამუშაოებით იყო დაკავებული, თუმცა პროექტთან დაკავშირებით შექმნილი პროტესტის გათვალისწინებით 2021 წელს მაშინდელმა პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა 2021 წლის 9 ივნისს განაცხადა, რომ ჰიდროელექტროსადგურის პროექტი არსებული სახით აღარ განხორციელდებოდა. კომპანიამ არბიტრაჟს მიმართა, რომელშიც 2024 წლის დეკემბერში გაიმარჯვა და სახელმწიფოს მის სასარგებლოდ 383 მილიონი დოლარის კომპენსაციის გადახდა დაეკისრა. მთავრობამ ეს განაჩენი გაასაჩივრა.ამ ყველაფრის გარდა, ენერგეტიკის განვითარებას არაერთი წინააღმდეგობა შეხვედრია საქართველოში. მოსახლეობის პროტესტი თითქმის ყველა დიდი თუ პატარა ჰესის მშენებლობას სდევს თან. მიუხედავად ასეთი პირობებისა, საქართველოს მთავრობა 2030 წლისთვის გეგმავს, გამომუშავებამ ელექტროენერგიის მოხმარებას გადააჭარბოს.„თქვენ გახსოვთ რომ მთელი აგენტურა იყო ჩართული სტრატეგიული ენერგეტიკული პროექტების განხორციელების შეფერხებაში. ამ დროს არის ძალიან დიდი რესურსი იგივე ნენსკრას, ხუდონის, ნამოხვანის მიმართულებით და ყველა მიმართულებით არის საჭირო ინტენსიური მუშაობა, ასევე მცირე და საშუალო ჰესების, ასევე მზის და ქარის სადგურების მშენებლობის მიმართულებით. აქ არის სერიოზული მუშაობა საჭირო და გვინდა რომ 10 000 მეგავატს გადავაჭარბოთ უკვე 2030 წლისთვის ადგილობრივი დადგმული სიმძლავრით და ამ ენერგეტიკული პროექტების განხორციელების გარეშე ვერ იქნება ეს მიზანი მიღწეული. ამოცანაა რომ 2030 წლისთვის მოხმარებას გადააჭარბოს გენერაციამ, ეს სჭირდება ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებას," - განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.სპეციალისტები ენერგეტიკის განვითარებას მიესალმებიან, თუმცა როგორც ენერგეტიკოსმა თემურ ჭიჭინაძემ განაცხადა, ენერგოობიექტები ყველაფერთან შესაბამისობაში უნდა იყოს.„რა თქმა უნდა, საქართველოს ენერგეტიკული სიმძლავრე უნდა გაიზარდოს, თუნდაც დიდი ჰესები ხარჯზე, მაგრამ ეს ყველაფერი ეკონომიკური გათვლებიდან უნდა გამომდინარეობდეს - რას გვაძლევს ობიექტი, რა ტარიფი შეიძლება იყოს, რა საფრთხეებია და ა.შ. თუ ყველანაირი კრიტერიუმი იქნება გათვლილი და დააკმაყოფილებს მოთხოვნებს, მაშინ ასეთი ჰესები აუცილებლად უნდა აშენდეს.მე მომხრე ვიყავი და ახლაც ვარ ხუდონჰესის აშენების, მაგრამ ვეწინააღმდეგები ნამოხვანჰესის აშენებას. ვისაც თავის დროზე ამ ობიექტის ხელშეკრულება აქვს წაკითხული, თუ რა უნდა გაკეთებულიყო და რა ტარიფი უნდა ყოფილიყო, მიუღებელი იყო ჩემთვის და სხვებისთვისაც. საერთაშორისო ორგანიზაციებმაც აღიარეს, რომ ძალიან ცუდი ეკონომიკური გათვლები იყო. ასე რომ, საქართველოს ენერგეტიკა უნდა განვითარდეს, მაგრამ შესაბამისობაში ეკოლოგიასთან და რაც მთავარია, ტარიფის ზრდა არ უნდა იყოს ამაზე დამოკიდებული“, - განუცხადა „რეზონანსს“ თემურ ჭიჭინაძემ.კიდევ ერთი ენერგეტიკოსი ანზორ ჭითანავა ფიქრობს, რომ მთავრობის გეგმის რეალიზება შესაძლებელია, თუმცა ყველა ობიექტი შესაბამისი პირობების სრული დაცვით უნდა აშენდეს.„საპროექტო გადაწყვეტილებების სრულყოფის ხარჯზე და შესაბამისი მოთხოვნების სრული გათვალისწინების საფუძველზე უნდა განხორციელდეს მშენებლობა. მოახლოებას უნდა მისცეს იმის საშუალება, რომ კარგად გაერკვნენ. როდესაც ისინი დარწმუნდებიან, რომ სიკეთე გაცილებით მეტია, ვიდრე ზარალი ან უარყოფითი ზემოქმედება, მაშინ გადაწყვეტილება იქნება მიღებული ობიექტების მშენებლობის სასარგებლოდ.მთავრობის გეგმის განხორციელება დარჩენილ წლებში რეალურად შესაძლებელია, თუმცა ეს იმ შემთხვევაში, თუ მოხდება საპროექტო გადაწყვეტილებების გადასინჯვა და წესრიგში მოყვანა, იმ მოთხოვნების შესაბამისად, რომელსაც ითხოვს, როგორც ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკა, ისე საერთაშორისო სტანდარტები ეკოლოგიასთან, ეკონომიკასთან და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით.ჩვენი ქვეყნისათვის მთავარი საკითხი არის ელექტროენერგეტიკის განვითარება და მისი უსაფრთხოება და არა ის, რომ ჩვენ ვიყოთ დამოკიდებული მეზობელი სისტემებზე და მათგან ვიღებდეთ ენერგიას. მოსახლეობას არ ესმის რას ნიშნავს ენერგეტიკული დამოუკიდებლობა. ეს ნიშნავს იმას, როდესაც ქვეყანა აწარმოებს ელექტროენერგიას საკუთარი რესურსებს ხარჯზე და არა იმპორტირებული მეზობელი სისტემების მეშვეობით“, - განუცხადა ანზორ ჭითანავამ „რეზონანსს“.წყარო: resonancedaily.com