„შეუძლებელია, რომ ასეთი შედეგი დაიდოს, რომ არ იყოს მყარი საფუძველი. მყარ საფუძველზე და რეალობაზე დაფუძნებით აკეთებენ საერთაშორისო ორგანიზაციები კარგ პროგნოზებს. ეს შედეგი კიდევ უფრო გაიზარდა ერთი თვის შემდგომ, რაც გამოაქვეყნა ზოგადი პროგნოზი სავალუტო ფონდმა საქართველოსთან მიმართებით.ყველა ორგანიზაცია, რომელიც აკეთებს პროგნოზს, ყველა ორგანიზაცია, რომელიც აფასებს ეკონომიკურ მდგომარეობას, ამით თვლის, რომ საქართველო არის გამორჩეული ეკონომიკური ზრდით, არა მარტო რეგიონში, არამედ მთელს მსოფლიოში“, - აღნიშნა მიხეილ დუნდუამ.ეკონომიკური კოლაფსის მორიგი პროპაგანდა. ამჯერად კრიზისს შემოდგომაზე აანონსებენ - ავტორი კახა ხაზარაძეა. ხაზარაძის აპოკალიფსური პროგნოზები რომ არ მართლდება, ამას წარსულში მის მიერ გაკეთებული განცხადებები და რეალური შედეგები ადასტურებს.

1751461876

ცენტრალური ბანკის ცნობით, 2025 წლის პირველ კვარტალში საქართველოს მთლიანი საგარეო ვალი 300.4 მლნ აშშ დოლარით გაიზარდა. აქედან, ოპერაციული და სხვა ცვლილების გამო ვალი შესაბამისად 19.1 და 91.5 მლნ აშშ დოლარით შემცირდა, ხოლო ფასის და საკურსო ცვლილებების გამო, შესაბამისად 29.2 და 381.8 მლნ აშშ დოლარით გაიზარდა.სახელმწიფო საგარეო ვალმა შეადგინა 11.0 მლრდ აშშ დოლარი, ანუ 30.4 მლრდ ლარი, რაც მშპ-ს 32.0 პროცენტია. აქედან სამთავრობო სექტორის ვალია 8.5 მლრდ აშშ დოლარი (23.5 მლრდ ლარი; მშპ-ს 24.7 პროცენტი), ეროვნული ბანკის ვალდებულებები – 822.8 მლნ აშშ დოლარი (2.3 მლრდ ლარი; მშპ-ს 2.4 პროცენტი), ხოლო სახელმწიფო საწარმოების ობლიგაციები და სესხები, შესაბამისად, 449.0 მლნ აშშ დოლარი (1.2 მლრდ ლარი; მშპ-ს 1.3 პროცენტი) და 1.2 მლრდ აშშ დოლარი (3.4 მლრდ ლარი; მშპ-ს 3.6 პროცენტი). სებ-ის ინფორმაციით, საბანკო სექტორის საგარეო ვალმა შეადგინა 8.6 მლრდ აშშ დოლარი (23.9 მლრდ ლარი; მშპ-ს 25.1 პროცენტი), სხვა სექტორების საგარეო ვალმა – 4.9 მლრდ აშშ დოლარი (13.5 მლრდ ლარი; მშპ-ს 14.2 პროცენტი) და კომპანიათაშორისო ვალმა – 2.7 მლრდ აშშ დოლარი (7.4 მლრდ ლარი; მშპ-ს 7.8 პროცენტი). მთლიანი საგარეო ვალის 88.6 პროცენტი დენომინირებულია უცხოური ვალუტით. საქართველოს წმინდა საგარეო ვალმა, 2025 წლის 31 მარტის მდგომარეობით, 13.3 მლრდ აშშ დოლარი, ანუ 36.7 მლრდ ლარი შეადგინა, რაც ბოლო ოთხი კვარტლის მშპ-ს 38.7 პროცენტია. აქედან, სახელმწიფო სექტორის წმინდა საგარეო ვალი 6.7 მლრდ აშშ დოლარია (18.4 მლრდ ლარი), რაც მშპ-ს 19.4 პროცენტია.

1751442827

„როგორც საქსტატის მიერ გამოქვეყნებული ინფორმაციიდან ირკვევა, მაისში საქართველოს ეკონომიკურმა ზრდამ 7.5 პროცენტი, ხოლო იანვარ-მაისში - 8.8 პროცენტი შეადგინა, რაც მნიშვნელოვნად აღემატება სხვადასხვა საერთაშორისო თუ ადგილობრივი კვლევითი ორგანიზაციების პროგნოზებს. თუ გავითვალისწინებთ, რომ ტურიზმი საქართველოს ეკონომიკის ერთ-ერთი წამყვანი კონტრიბუტორია, ხოლო აქტიური ზაფხულის ტურისტული  სეზონი ჯერ კიდევ წინაა, უნდა ველოდოთ, რომ არსებული მაჩვენებლები კიდევ გაუმჯობესდება და მინიმუმ შემოდგომამდე ქვეყანაში მაღალი ეკონომიკური ზრდა შენარჩუნდება“ - აცხადებენ აფბაში.ახალგაზრდა ფინანსისტების შეფასებით,  განსაკუთრებით აღსანიშნავია საგარეო ვაჭრობის მიმართულებით დაფიქსირებული დადებითი ტენდენციები, რომლის მიხედვითაც  მაისში, ისევე როგორც აპრილში, საგარეო სავაჭრო ბრუნვის ზრდა უზრუნველყო ექსპორტის 15.9%-იანმა მატებამ და ეს  მაშინ, როდესაც იმპორტი შემცირდა 5.1 პროცენტით. ექსპორტის მიმართულებით კი ცალკე გამოსაყოფია ადგილობრივი ექსპორტის მაჩვენებელი, რომელიც მაისში 10.6%-ით გაიზარდა და 267 მილიონი დოლარი შეადგინა.  ადგილობრივი ექსპორტის ზრდის მაჩვენებლები ცხადყოფს, რომ ბიზნესსექტორი ქვეყანაში აქტიურად ვითარდება, მათი წარმოების მასშტაბები და საექსპორტო პოტენციალიც წლიდან-წლამდე იზრდება.  ბუნებრივია, ბიზნესსექტორის განვითარებამ მნიშვნელოვანი როლი უნდა ითამაშოს უმუშევრობის შემცირებაში და ამას ადასტურებს საქართველოს ბიზნეს ასოციაციის BAG-ის ინდექსიც, რომლის მიხედვითაც  2025 წლის მეორე კვარტალში გამოკითხული კომპანიების 28%-მა დასაქმებულთა რაოდენობა გაზარდა, ხოლო კომპანიების 35% მესამე კვარტალში ელის დასაქმებულთა ზრდას. დაქირავებით დასაქმებულთა რაოდენობის ზრდის პარალელურად, მატულობს შრომის ანაზღაურებაც, რომელიც (ინფლაციის გამორიცხვით) დაახლოებით 8 პროცენტით გაიზარდა.„მაღალმა ეკონომიკურმა ზრდამ,  ექსპორტის გაუმჯობესებულმა მაჩვენებლებმა და გაზრდილმა ფულადმა ტრანზაქციებმა უზრუნველყო ქვეყნის ფინანსური მაჩვენებლების გაუმჯობესებაც, კერძოდ - ლარი გამყარების ტრენდს ინარჩუნებს, საბანკო სექტორში მნიშვნელოვნადაა გაზრდილი დეპოზიტების მაჩვენებელი, ხოლო ეროვნულმა ბანკმა მნიშვნელოვნად გაზარდა საერთაშორისო რეზერვები და მან მაისის მდგომარეობით 4.6 მილიარდი დოლარი შეადგინა“ - განაცხადეს აფბაში.როგორც აფბაში აცხადებენ, სწორედ ბოლო წლებში დაფიქსირებულმა მაღალმა ეკონომიკურმა ზრდამ, ბიზნეს სექტორის განვითარებამ და მაკროეკონომიკური პარამეტრების მნიშვნელოვანმა გაუმჯობესებამ უზრუნველყო საერთაშორისო კვლევებში საქართველოს დაწინაურება. ამის ნათელი მაგალითია, დღეს „ატლანტიკური საბჭოს“ მიერ გავრცელებული კეთილდღეობის ინდექსის კვლევა, რომლის მიხედვითაც 100%-იანი სისტემით საქართველომ ისტორიული მაქსიმუმი, 75.5% დააფიქსირა და კეთილდღეობის ინდექსის გაუმჯობესებით 21-ე საუკუნის საუკეთესო სამეულში მოხვდა. ამავდროულად, საქართველო მსოფლიოში პირველ ადგილზე გავიდა 2012 წლის შემდეგ განცდილი პროგრესის მიხედვით. ორგანიზაციის შეფასებით, ბოლო 12 წელიწადში საქართველოში კეთილდღეობის ინდექსი 8,8 პუნქტით გაუმჯობესდა და მსოფლიო რეიტინგში ქვეყანა 23 ადგილით დაწინაურდა.ახალგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაცია, დადებითი ტენდენციების კვალდაკვალ ყურადღებას ამახვილებს იმ გამოწვევებზე, რომელიც ქვეყანაში არსებობს. კერძოდ, აფბას შეფასებით საქართველოს მთავრობამ აუცილებლად უნდა გაამახვილოს მეტი ყურადღება ენერგეტიკის სექტორზე, რომელიც საკმაოდ დაბალი ტემპით ვითარდება, ხოლო მაისში საერთოდ შემცირების ტენდენცია აჩვენა. არადა, ენერგეტიკა არის ის სექტორი, რომელიც ქვეყნის ეკონომიკური განვითარების ერთ-ერთ მთავარ ლოკომოტივად უნდა იქცეს. აუცილებლად უნდა გადაიდგას ნაბიჯები ქვეყნის საინვესტიციო მიმზიდველობის გაზრდის კუთხით, ვინაიდან ინვესტიციების შემცირების ტენდენცია აუცილებლად გამოსასწორებელია. და ბოლოს,  მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო წლებში ქვეყანაში სიღარიბე  მნიშვნელოვნად 9,4%-მდე შემცირდა და ჯინის კოეფიციენტიც გაუმჯობესდა, მაღალი ეკონომიკური ზრდის პარალელურად აუცილებელია კიდევ უფრო მეტი ინკლუზიურობა და სიღარიბის აღმოფხვრის მიმართულებით ეფექტური რეფორმების განხორციელება.

1751371395

ყოველდღიურ მონაცემებზე დაკვირვებით - მათ შორის, ე.წ. უახლესი ინდიკატორების, Google-ის საძიებო სისტემის და საქართველოს ეროვნული ბანკის (სებ) ინტერვენციების შეფასების ჩათვლით - ვლინდება, რომ ტურიზმიდან შემოსავლები ივნისის მეორე ნახევარში შემცირდა, თუმცა შეზღუდული ხანგრძლივობითა და მასშტაბით, რადგან ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების შემდგომ აღდგენის ნიშნები უკვე სახეზეა. ამავდროულად, საქართველოში საწვავზე ფასებმა ბოლო დღეებში გარკვეულწილად მოიმატა. კონფლიქტის გამწვავების საწყის დღეებში თიბისი კაპიტალმა საქართველოს ეკონომიკაზე პოტენციური გავლენის შეფასება გამოაქვეყნა, სადაც გადაცემის ორი ძირითადი არხი იყო განხილული: უცხოური ვალუტის შემოდინებები და ნავთობის ფასი. ე.წ. უახლეს ინდიკატორებზე - კერძოდ, არარეზიდენტების უნაღდო დანახარჯებზე - დაყრდნობით, 12 ივნისის შემდეგ ტურისტულ ხარჯებში შენელება სახეზეა. თუმცა, კლება მასშტაბური არ ჩანს და, 23 ივნისის შემდგომ, მცირედი ზრდაც შეინიშნება. ამავდროულად, 12 ივნისამდე არარეზიდენტების დანახარჯები საკმაოდ ძლიერად იზრდებოდა, ამიტომ, მიუხედავად შენელებისა, ივნისში ხარჯები ჯამურად, როგორც ჩანს, მაინც მაისზე მაღალი იქნება. გარდა ამისა, ისრაელიდან Google-ის საძიებო სისტემაში საქართველოს შესახებ ძებნათა სიხშირე, კონფლიქტის პერიოდში ვარდნის შემდეგ, ბოლო დღეებში თვალსაჩინოდ გაზრდილია, რაც ტურიზმის კუთხით კვლავ მაღალ ინტერესზე მიუთითებს. ისრაელი (ბოლო ოთხ კვარტალში მთლიანი შემოდინებების 5.3%) და ახლო აღმოსავლეთის ფართო რეგიონი (8.9%) საქართველოში უცხოური ვალუტის შემოდინების მნიშვნელოვანი წყაროა, განსაკუთრებით ტურისტული შემოსავლის მხრივ. ის, რომ ტურიზმიდან შემოსავლების დანაკლისი განსაკუთრებით დიდი არ ყოფილა, ასევე იკვეთება სებ-ის მიერ განხორციელებული ინტერვენციებიდან, რომლებიც, თიბისი კაპიტალის შეფასებით, ივნისში, მათ შორის თვის მეორე ნახევარში, კვლავ მასშტაბური იყო, ეს კი ძლიერი დანაკლისის პარალელურად რთულად სავარაუდო იქნებოდა. მეორე მხრივ, გასათვალისწინებელია მიგრაციის ეფექტიც. ამ მხრივ, აღსანიშნავია, რომ ადგილობრივი ბარათებით არარეზიდენტების ხარჯებში ისრაელის მოქალაქეთა წილი ბოლო პერიოდში მზარდია. რაც შეეხება ნავთობის ფასებს, კონფლიქტის გამწვავებისას ნავთობი მსოფლიო ბაზარზე მნიშვნელოვნად გაძვირდა, თუმცა ცეცხლის შეწყვეტის შემდგომ კვლავ მყისიერად გაიაფდა. ზოგადად, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო ნავთობპროდუქტების წმინდა იმპორტიორია და, შესაბამისად, ნავთობის ფასის ზრდა გამოწვევას წარმოადგენს, ასეთ დროს ქვეყანა ნავთობის მწარმოებლებისგან შედარებით მაღალ სავალუტო შემოდინებებსაც იღებს. ჩვენი შეფასებით, აღნიშნული ფაქტორები ერთმანეთს დიდწილად აბალანსებს. თუმცა, გამოვყოფთ, რომ ბოლო ორ თვეში ბენზინსა და დიზელზე ფასების კლებამ წლიური ინფლაციის შემცირებაში 0.5 პროცენტული პუნქტის წვლილი შეიტანა. ამდენად, ნავთობპროდუქტების მსოფლიო ფასის ზრდა ინფლაციის კუთხით უარყოფითი ფაქტორია. მართლაც, ბოლო დღეებში ბენზინგასამართ სადგურებზე საწვავის ფასები მცირედით გაიზარდა. მსოფლიო ბაზარზე ფასის ნორმალიზაციის პარალელურად, მოსალოდნელია, რომ, სხვა თანაბარ პირობებში, საწვავზე ფასი კვლავ უნდა შემცირდეს.თიბისი კაპიტალის მკითხველისთვის უცხოური ვალუტის შემოდინებებსა და ნავთობის ფასთან დაკავშირებული არგუმენტები კარგად ნაცნობია, მაგრამ არის მნიშვნელოვანი სიახლეც: აშშ დოლარის სტატუსის ცვლილება. როგორც წესი, მომატებული რისკის პერიოდებში, აშშ დოლარი მყარდება, რადგან ინვესტორები აქტივების უსაფრთხო ვალუტაში გადატანას არჩევენ. თუმცა, ამჯერად აშშ დოლარი მხოლოდ კონფლიქტის გამწვავების პირველ საათებში გამყარდა მცირედით, შემდგომ კი კვლავ გაუფასურდა. რას ნიშნავს ეს ჩვენთვის? თუკი ლარი/ევრო/დოლარის ბიზნეს სტრატეგიის ფარგლებში დოლარის გაუფასურება ადრინდელთან შედარებით დოლარში უფრო ნაკლები სესხის აღებას ნიშნავს, უსაფრთხო აქტივის სტატუსის დასუსტება საპირისპირო არგუმენტია. ამის გათვალისწინება განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბიზნესისთვის, რადგან, თუ უსაფრთხო სტატუსი „ცუდ დროს“ უფრო ძლიერ ვალუტას მოიაზრებს, გაყიდვებისა და მომგებიანობის ვარდნის პარალელურად ვალის ზრდა მოვლენათა სწორედ კიდევ უფრო არასასურველ განვითარებას წარმოადგენს. მთლიანობაში, რა არის ჩვენი განახლებული რეკომენდაცია? ერთი მხრივ, ევროს ბოლოდროინდელი გამყარება ევროში უფრო მეტი სესხების არგუმენტია, თუმცა შედარებით ნაკლებად ვიდრე ადრე, აშშ დოლარის უსაფრთხო აქტივის სტატუსის გარკვეული ცვლილების გამო. მეორე მხრივ, სავალუტო რისკის აღებისას ვალის სტრუქტურაში, ევროსთან შედარებით, აშშ დოლარის წილი კვლავ მეტი უნდა იყოს. შესაძლოა, ეს ყოველივე, ერთი შეხედვით, რთულად ჟღერს, თუმცა აშკარაა, რომ ამ სტრატეგიის გამოყენება ძალზე დიდი ფინანსური სარგებლის მომტანია.ახლა კი ბოლო თვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ეკონომიკური მოვლენები:  ეკონომიკური ზრდის შეფასება კვლავ ჩვენს მოლოდინებზე მაღალი რჩება, ინფლაცია გარკვეულწილად მომატებულია, ლარის მხარდამჭერი ფაქტორები ნარჩუნდება, ხოლო სებ სავალუტო რეზერვების შესავსებად დოლარის შეძენას განაგრძობს.საქსტატის მიხედვით, მაისში ეკონომიკურმა ზრდამ 7.5% შეადგინა. უახლეს ინდიკატორებზე დაყრდნობით, უნაღდო დანახარჯები მაისში გაიზარდა და, დღევანდელი მდგომარეობით, მოსალოდნელია, რომ ივნისშიც უფრო ძლიერი იქნება.ამავე დროს, ინფლაცია გარკვეულწილად შერეულ სურათს იძლევა. კერძოდ, სეზონურად შესწორებული და გაწლიურებული ინფლაცია კვლავ მაღალია, მათ შორის მაისშიც. ადგილობრივად წარმოებულ და შერეულ საქონელსა და მომსახურებაზე ფასები, განსაკუთრებით საკვებზე, კი ასევე იზრდება. საპირისპიროდ, მომსახურების ინფლაცია, რომელიც ფუნდამენტურ ფაქტორებს ყველაზე ზუსტად ასახავს, მაისში თითქმის უცვლელი იყო, თუმცა წინა თვეებში საკმაოდ სწრაფად იზრდებოდა. თიბისის კაპიტალის განახლებული პროგნოზით, ინფლაცია წლის ბოლოსთვის, 4.1%-ის ნაცვლად, დაახლოებით, 4.5% იქნება. ინფლაციის გაზრდილ პროგნოზს დიდწილად საკვებზე ფასების ზრდა განაპირობებს, რაც, ერთი მხრივ, გლობალურ ბაზრებზე დინამიკას უკავშირდება, მეორე მხრივ კი ადგილობრივ ფაქტორებსაც ასახავს, კერძოდ მოსავლის კუთხით არსებულ სირთულეებს. რაც შეეხება ლარს, წინა ყოველთვიურ მიმოხილვაში ლარის მხარდამჭერი სამი ძირითადი ფაქტორი იყო გამოყოფილი: ძლიერი წმინდა სავალუტო შემოდინებები, დეპოზიტების თანდათან უკან ლარში კონვერტაციები და აშშ დოლარის გლობალური სისუსტე. ყველა ეს ფაქტორი კვლავ ლარისთვის პოზიტიური დინამიკით ხასიათდება: წმინდა შემოდინებები გაუმჯობესდა, ლარის დეპოზიტები გაიზარდა, შინამეურნეობებისა და იურიდიული პირების მხრიდან უცხოურ ვალუტაზე მოთხოვნა მნიშვნელოვნად შემცირდა, ხოლო აშშ დოლარი კიდევ უფრო გაუფასურდა. პარალელურად, სებ სავალუტო რეზერვების მოცულობით შევსებას განაგრძობს. მაისში შესყიდვებმა 245 მილიონ აშშ დოლარს მიაღწია, ბოლო სამ თვეში კი ჯამური შენაძენი 613 მილიონ აშშ დოლარს შეადგენს. თიბისი კაპიტალის შეფასებით, ტურიზმიდან შემოსავლების დროებით შესუსტების მიუხედავად, ინტერვენციები ივნისშიც გრძელდება.იხილეთ პუბლიკაციის სრული ვერსია ბმულზე .

1751366135

„საქართველოს მთავრობა აგრძელებს, ერთი მხრივ, კერძო სექტორის და მათ შორის, მცირე და საშუალო მეწარმეების მხარდაჭერას მათი კონკურენტუნარიანობის ამაღლების კუთხით, მეორე მხრივ, აქტიურად მიმდინარეობს მსხვილი ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელება და ასევე გრძელდება სტრუქტურული ეკონომიკური რეფორმები. აღნიშნულის შედეგად, 2025 წელს საქართველო შეინარჩუნებს მაღალი ეკონომიკური ზრდის ტენდენციებს და გლობალურად იქნება ერთ-ერთი ლიდერი ეკონომიკური ზრდის თვალსაზრისით,“ - აღნიშნა მინისტრის მოადგილემ.

1751286098

„საქსტატის“ მონაცემებით, 2025 წლის მაისში ზრდის მიმართულებით მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა შემდეგმა დარგებმა: ინფორმაცია და კომუნიკაცია, დამამუშავებელი მრეწველობა, ვაჭრობა, ტრანსპორტი და დასაწყობება, მშენებლობა. ხოლო კლების ტენდენცია დაფიქსირდა ენერგეტიკის სექტორში.„საქართველოს ვირტუალური ეკონომიკური ზრდა გრძელდება. რთული პერიოდი გვიდგას საქართველოში. ყველანი ვნერვიულობთ. ძალიან ბევრი რამე არ მოგვწონს და ხანდახან ფრუსტრაცია გვემართება. რაღაც მომენტში, საკუთარ თავს ვეკითხებით, თუ ასეთი საქართველო არ მოგვწონს, როგორი გვინდა რომ გახდეს ის?ბევრი, სამართლიანად საუბრობს, რომ მთავარია კანონის უზენაესობა დამყარდეს და მმართველობის სისტემა გახდეს დემოკრატიული.ეკონომისტის (და არა მხოლოდ) პერსპექტივიდან, დამატებით, სასურველია, რომ განათლებული და ტექნოლოგიურად განვითარებული ქვეყანა გვქონდეს - მგონი, ამაზეც, წესით არავინ არ უნდა დაობდეს.ასევე, ინტუიციურად, არავინ (თუნდაც ქართული ოცნების მხარდამჭერი) არ დავობს, რომ ამ ეტაპზე, ქვეყანაში განათლების დონე დაბალია და ტექნოლოგიურადაც, წესით, ჯერ ვერ შევედრებით განვითარებულ ქვეყნებს (როგორიცაა, მაგ. აშშ, სინგაპური, ესტონეთი, ფინეთი და ასე შემდეგ).კარგი, მაშინ, ეს უნდა გახდეს ჩვენი განვითარების ხედვა/მიზანი და ამის გარშემო უნდა გავერთიანდეთ ყველანი.მაშინ, შემდეგი კითხვაა, როგორ შევაფასოთ, ახლა სად ვართ ამ მიმართულებით, რომ შემდეგ სწორი მიზნები დავისახოთ?წესით, უნდა შეხედო ქვეყნის მთლიან შიდა პროდუქტში (GDP-ში) განათლების და ინფორმაციებისა და კომუნიკაციების სფეროების წილებს და მიხვდები, სად ხარ და რამდენი გაქვს „ამოსაქაჩი“, რომ მოწინავე ქვეყნებს დაეწიო.ანუ, თუ განათლებას დიდი წილი უკავია შენს ეკონომიკაში, ესე იგი ე.წ. ცოდნის ეკონომიკა მყარად არის შენი ეკონომიკის ნაწილი; პლუს, თუ საინფორმაციო ტექნოლოგიების (ICT) წილი არის მაღალი, ესე იგი ამ მხრივაც, ქვეყანა ციფრული ტრანსფორმაციის რთულ პროცესს წარმატებით ართმევს თავს.ვიფიქრე, მოდი, ჯერ, შევხედოთ მსოფლიო ოცეულს (ჩატ ჯიპიტის ვთხოვე დაეჯამებინა ეს ორი ცვლადი GDP-ში და შესაბამისი რეიტინგი მოემზადებინა). რა თქმა უნდა, მიუხედავად ე.წ. deep research-ისა, ბოლომდე სანდო ვერ იქნება მონაცემები და შესაძლოა, ხარვეზებს შეიცავდეს. მაგრამ რა, წესით, ზოგადი სურათი სწორად უნდა დაგანახოს. (ამავე დროს, უნდა აღვნიშნო, რომ მონაცემები, ძირითადად 2021-2023 წლების ამოიღო ჩატჯიპიტიმ, რაც სწორია, რადგან იმისათვის რომ ზუსტი მონაცემები დაიდოს ე.წ. ეროვნული ანგარიშების ინფორმაცია უნდა დაჯამდეს, რასაც საკმაო დრო სჭირდება და ამიტომ, როგორც წესი, დაგვიანებით ქვეყნდება.)პირველია ათეულია შემდეგი გამოვიდა: ირლანდია, კვიპროსი, სამხრეთ კორეა, მალტა, ისრაელი, აშშ, ფინეთი, შვედეთი, დანია და ლატვია.ირლანდია აშკარა გამონაკლისია 38,8%-ით; მეორე ადგილზე კვიპროსია 16,6%-ით; მესამე მყოფ სამხრეთ კორეას 15,5% აქვს წილი gdp-ში, ხოლო მაგ. მე-10 არის ლატვია - 11,5%-ით.ოცეულსაც რომ შეხედო მაგ. ესტონეთი გვხვდება მე-12 ადგილზე (11%), სინგაპური მე-14 ადგილზე (10%), ნორვეგია მე-17 ადგილზე (9,7%) და შვეიცარია მე-20 ადგილზე (9,3%).მოკლედ, ღირსეული სიაა და ამ რეიტინგის შემხედვარე, ინტუიციურად ხვდები, რომ ის კარგად გადმოსცემს ქვეყნის განვითარებულობის ხარისხს. და ვიფიქრე, რა მაგარი იქნება, ოდესმე თუ ამ სიაში მოვხვდებით-თქო.ახლა, საქართველოს დავუბრუნდეთ. სად არის საქართველო 2025 წლის მდგომარეობით?სადღაც 10 დღის წინ ჯეოსტატმა გამოაქვეყნა ინფორმაცია 2025 წლის პირველი კვარტლის მთლიანი შიდა პროდუქტის შესახებ (ამ ფაილში ბევრი საინტერესო დეტალია, რომელზეც მომავალში შეიძლება ყურადღების გამახვილება).ახლა, ამ თემას დავუბრუნდეთ და შევხედოთ, პირველი კვარტლის შედეგების მიხედვით, საქართველოს ეკონომიკა სად იქნებოდა ამ რეიტინგში, ახლოს ვიქნებოდით 20-თან? რამდენი იქნებოდა თუნდაც მე-20 ადგილზე მყოფ შვეიცარიასთან ჩამორჩენა?რა შედეგებს ვიღებთ?საქართველოს მთლიან შიდა პროდუქტში, 2025 წლის პირველი კვარტლის შედეგების მიხედვით, განათლების (7,2%) და ინფორმაცია და კომუნიკაციების (9,5%) ერთობლივი წილი 16,7%-ს შეადგენს!ანუ, თუ ამ რეიტინგს შევედრებით, მსოფლიოში მეორე ადგილზე გამოვდივართ ირლანდიის შემდეგ GDP-ში განათლებისა და ICT ერთობლივი წილის მიხედვით!(იმ დათქმით, რომ სხვა ქვეყნების შემთხვევაში, ეს წილები მნიშვნელოვნად არ შეიცვალა უკანასკნელ 2 წელიწადში)ანუ, გამოდის, რომ უკვე იქ ვყოფილვართ, სადაც მინდოდა რომ ოდესმე ახლო მომავალში აღმოვჩენილიყავით.თუ ეს მართლა ხდება, მაშინ, ბოლო 5 წელიწადში მსოფლიოში სტრუქტურის (და ციფრული) ტრანსფორმაციის ერთ-ერთი ყველაზე შთამბეჭდავი ქეისის მოწმეები ვართ საქართველოში, რადგან: 2019 წელს ეს მაჩვენებელი ოფიციალური სტატისტიკის მიხედვით იყო 7,4% (ინფორმაცია და კომუნიკაცია 3% და განათლება - 4,4%); 2022 წელს, ეს მაჩვენებელი ოფიციალური სტატისტიკით იყო 9,4% (ინფორმაცია და კომუნიკაცია - 5% და განათლება - 4,4%); 2024-ში - 12,1% (ინფორმაცია და კომუნიკაცია - 6,4% და განათლება - 5,7%); წელს, კი, საერთოდ, აბსოლუტური ბუმი უნდა გვქონდეს განათლებისა და ICT-ში, რადგან, მაჩვენებელმა 16,7%-ს მიაღწია (ინფორმაცია და კომუნიკაცია - 9,5% და განათლება - 7,2%). მინდა, ეს სურათი ფუნდამენტურ ფაქტორებს ეფუძნებოდეს, სანდო და მდგრადი იყოს, მაგრამ, ამ მონაცემების ნახვის შემდეგ, ერთადერთი დასკვნა, რისი გამოტანაც შემიძლია, არის, რომ GDP-ის მონაცემები ფუნდამენტურად არასწორი, ანომალიური და სახიფათო ხდება; და თუ გინდა საქართველოს რეალური ეკონომიკა შეაფასო და შესაბამისი დასკვნები გააკეთო, GDP-ის მონაცემების გამოყენებამ და მერე მასზე საუბარმა, მგონი, უკვე საბოლოოდ დაკარგა აზრი. (წარმოიდგინეთ, ქართული ოცნებაც კი არ ლაპარაკობს ამ მიღწევებზე, მხოლოდ ეკონომიკური ზრდის საერთო ტემპის ხსენებით შემოიფარგლება)რაც შეეხება საქართველოს ნათელ მომავალს, მგონია, რომ მიზნები იგივე უნდა დარჩეს, უბრალოდ, გასაზომი ინდიკატორები გვექნება თავიდან მოსაფიქრებელი“, - წერს სოციალურ ქსელში გოგა ხიშტოვანი.

1751279632

მისი თქმით, საერთაშორისო სავალუტო რეზერვები ქვეყნის მაკროეკონომიკური სტაბილურობის მნიშვნელოვანი გარანტორია.„ოპოზიციური საექსპერტო თვალსაზრისი რომ ხშირად სუბიექტურია და პოლიტიკური კონიუნქტურით იკვებება, საერთაშორისო რეზერვების შევსების დონამიკაც ცხადყოფს.როდესაც გასული წლის შემოდგომაზე, სებ-მა სავალუტო ბაზარზე 600 მილიონ აშშ დოლარამდე სავალუტო ინტერვენციები განახორციელა, ოპოზიციის მიერ მხარდაჭერილი პოლიტიკური გამოსვლების შედეგად, სავალუტო აჟიოტაჟის ჩასაცხრობად, კეთდებოდა არაერთი კომენტარი რეზერვების დაცლაზე და მოსალოდნელ კატასტროფაზე, რასაც რეზერვების კრიტიკულ ნიშნულამდე შემცირება და ეკონომიკური ვარდნა უნდა მოჰყოლოდა 2025 წლისათვის. სახელდებოდა ცალკეული პროგნოზებიც, რომ რეზერვების არათუ შევსება ვეღარ მოხდებოდა, ეკონომიკური სიტუაციის გაუარესების და მოსალოდნელი საერთაშორისო იზოლაციის გამო, არამედ 3 მლრ აშშ დოლარამდე შემცირდებოდა.ამ დამუქებულ სცენარებს რამდენიმე ავტორი ჰყავდა, წინა ხელისუფლების ყოფილი პრემიერის თუ ასევე „ნაციონალების“ მმართველობის პერიოდში ყოფილი ეროვნული ბანკის პრეზიდენტების სახით. ვგულისხმობ გილაურსაც, გიორგი ქადაგიძესაც და რომან გოცირიძესაც. ბატონი გილაური უფრო შორსაც მიდიოდა და უკვე ამ წლის პირველ კვარტალში ეკონომიკის სრულ ჩამოშლას პროგნოზირებდა.ვფიქრობ, მაისის სტატისტიკამ ყველა კითხვაზე პასუხი გასცა. წლის დასაწყისიდან მაისის ჩათვლით, სებ-მა მარტო Bmatch პლატფორმაზე განხორციელებული ინტერვენციების შედეგად სავალუტო რეზერვები შეავსო 613 მილიონი აშშ დოლარით ანუ ფაქტობრივად გასული წლის ინტერვენციებამდე მდგომარეობას დაუბრუნდა.მაღალმა ეკონომიკურმა ზრდამ და სავალუტო ბაზარზე წარმოქმნილმა პოზიტიურმა ტრენდმა, სებ-ს საშუალება მისცა განეხორციელებინა წმინდა შესყიდვები: მარტში – Bmatch-ით წმინდა შეესყიდა 101.7 მილიონი აშშ დოლარი, აპრილში – Bmatch-ით წმინდა შესყიდვა 266.4 მილიონი აშშ დოლარი იყო, ხოლო მაისში – Bmatch-ით წმინდა შესყიდვამ 245.4 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა, რის შედეგადაც ქვეყნის საერთაშორისო რეზერვების მოცულობა მაისის მდგომარეობით 4.6 მლრდ დოლარს შეადგენს!საერთაშორისო სავალუტო რეზერვები ქვეყნის მაკროეკონომიკური სტაბილურობის მნიშვნელოვანი გარანტორია. იმ განსხვავებით, რომ ბაზარზე უცხოური ვალუტის მიწოდება მოკლევადიანი სავალუტო აჟიოტაჟების განეიტრალებას ემსახურება, შესაბამისად, რეზერვების შემცირება დროებით ხასიათს ატარებს, ხოლო დადებით ეკონომიკურ ტრენდებს რეზერვების შევსებით ახორციელებს. ოპოზიციური საექსპერტო ველისაგან განსხვავებით, მთლიანად გამართლდა სებ-ის პროგნოზები სავალუტო რეზერვებთან მიმართებაში, რაც თავის მხრივ, მონეტარული პოლიტიკის სწორ და გონივრულ სტრატეგიაზე მიუთითებს.საერთაშორისო სავალუტო რეზერვების დღევანდელი მაჩვენებელი რომ მაქსიმუმი არ არის, ამას ჩვენ უკვე მომავალ თვეში ვნახავთ, მაღალი ეკონომიკური ზრდა და სავალუტო ბალანსი, რაც სტაბილურ გაცვლით კურსშია ასახული ამის საშუალებას თავისუფლად იძლევა, როდესაც საქართველოს ეროვნული ბანკი სავალუტო ბაზარზე განხორციელებული ოპერაციების შესახებ განახლებულ მონაცემებს 2025 წლის 25 ივლისს გამოაქვეყნებს“, – წერს გიორგი ცუცქირიძე Facebook-ზე.

1751279388

როგორც არჩვაძე აღნიშნავს, ეკონომიკის, ფულადი ტრანზაქციების, ექსპორტისა და რეექსპორტის ზრდა, ეროვნული ვალუტის მდგრადობა, დეპოზიტების ორნიშნა მატება, ლარიზაციის ზრდა და ინფლაციის დაბალი ტემპი წარმოაჩენს იმ პრეფერენციებს, რაც საქართველოს ეკონომიკას გლობალური კატაკლიზმების ფონზე პოზიტიურად გამოარჩევს და განაპირობებს მის გაძლიერებულ წარმოჩენას გლობალურ ეკონომიკაში.„2025 წლის მაისში საქართველოს ეკონომიკა ინარჩუნებდა მდგრადი და სტაბილური განვითარების ვექტორს, რითაც უზრუნველყოფილი იქნა მისი ზრდა 7.5 პროცენტით (იანვარ-მაისში - 8.8 პროცენტით), რომელიც მნიშვნელოვნად აღემატება როგორც რეგიონის, ისე გლობალური მასშტაბით ზრდის შესაბამის ტემპებს.ინფლაციამ, რომელიც იანგარიშება 305 დასახელების საქონელ-წარმომადგენლის მიხედვით, 2025 წლის მაისში, წინა წლის მაისთან 3.5 პროცენტი შეადგინა. მაისის წლიური ინფლაცია აპრილისას აღემატება 0.1 პუნქტით. იმავე პერიოდში ინფლაციამ აშშ-ში მოიმატა ასევე 0.1 პუნქტით 2.4%), ხოლო EU27 -ში - პირიქით, შემცირდა 0.3 პუნქტით 1.9%).305 დასახელების საქონელ-წარმომადგენელიდან, რომელთა მიხედვითაც ხდება ინფლაციის გაანგარიშება, 2025 წლის მაისში წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით ფასები შემცირდა 97-ზე, უცვლელი დარჩა 17, ხოლო გაიზარდა 191 დასახელების საქონელზე.მაისში ყოველდღიურად ახლადრეგისტრირებულ საწარმოთა რაოდენობამ 206 ერთეული, ხოლო დღგ-ის გადამხდელ საწარმოთა ბრუნვამ - 14.7 მლრდ. ლარი (+13.0%) შეადგინა. აღნიშნული ბრუნვის მატების ტემპი მაისში 1.5-ჯერ აღემატებოდა წინა, აპრილის თვის ანალოგიურ მაჩვენებელს, ისევე როგორც ეკონომიკის საერთო ზრდის მაჩვენებელს (1.7-ჯერ), რაც ადასტურებს ბიზნესსექტორის მზარდ როლს საქართველოს ეკონომიკის განვითარებაში.2025 წლის მაისში, ისევე როგორც აპრილში, საგარეო სავაჭრო ბრუნვის მთელი მატება +0.4%) უზრუნველყო ექსპორტის მატებამ +15.9%), მაშინ როდესაც იმპორტი შემცირდა 5.1 პროცენტით. ექსპორტის მატების ტემპი ფაქტობრივად 2-ჯერ აღემატებოდა საქართველოს ეკონომიკის მატების ტემპს, რაც ადასტურებს როგორც საქართველოს ეკონომიკის რეალური სექტორის და სატრანსპორტო-საკომუნიკაციო ფუნქციის მზარდ პოტენციალს, ისე სავაჭრო-ეკონომიკურ ექსპანსიას საქონლის გლობალურ ბაზრებზე.მაისში ექსპორტის საშუალო სადღეღამისო მატება 2.6 მლნ. აშშ დოლარით აღემატებოდა წინა წლის მაისის ანალოგიურ მაჩვენებელს. აღნიშნულის შედეგად, ექსპორტით იმპორტის გადაფარვამ შეადგინა 43.3 პროცენტი, რაც წინა წლის ანალოგიურ მაჩვენებელზე 7.8 პუნქტით მეტია (2024 წ. მაისში - 35.5%).მაისში საქართველოს ადგილობრივი ექსპორტი გაიზარდა 10.6 პროცენტით და 267.6 მლნ. აშშ დოლარი შეადგინა, რაც საუკეთესო მაჩვენებელია ბოლო 7 თვის მანძილზე (2024 წლის ოქტომბრის შემდეგ). მასზე მოდიოდა მთლიანი ექსპორტის მატების 32.5 პროცენტი. რეექსპორტი გაიზარდა - 20.5 პროცენტით, რაც, მაღალი საერთაშორისო ვოლატილობისა და გლობალურ ეკონომიკაში მზარდი ფრაგმენტაციის პირობებში, ადასტურებს საქართველოს გეოეკონომიკური ფუნქციის მზარდ და შეუქცევად მნიშვნელობას.ექსპორტის, მათ შორის ადგილობრივი ექსპორტის საგრძნობი ზრდისა და სასაქონლო ნომენკლატურის გაფართოების პირობებში საქართველოს ექსპორტის წილი მის უშუალო სახმელეთო მეზობლებთან (აზერბაიჯანი, სომხეთი, თურქეთი, რუსეთის ფედერაცია) 2025 წლის მაისში წინა წლის მასთან შედარებით შემცირდა: მთლიან ექსპორტში - 40.8 პროცენტიდან 33.3 პროცენტამდე, ადგილობრივ ექსპორტში კი - 47.2 პროცენტიდან 40.1 პროცენტამდე. აღნიშნული, აგრეთვე ექსპორტში პირველ ადგილზე მყოფი მსუბუქი ავტომობილების (მთელი ექსპორტის 37.6%) ზრდის მაღალი ტემპი (+31.8%) ცალსახად და ერთმნიშვნელოვნად ადასტურებს საქართველოს საექსპორტო პოტენციალის ზრდასა და მის საგარეო სასაქონლო და ქვეყნისმიერი გეოგრაფიის გაფართოებას.წლის პირველ ხუთ თვეში საქართველოს ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების იმპორტის ერთეული ფასი შემცირდა 9 პროცენტით, ხოლო ბუნებრივი აირისა, პირიქით, გაიზარდა 1.5 პროცენტით. აღნიშნულის შედეგად 2024 წელთან შედარებით 2025 წელს, წელზე გადაანგარიშებით, ნავთობსა და ნავთობპროდუქტებზე ეკონომიამ 62 მლნ. აშშ დოლარზე მეტი შეადგინა, ხოლო ბუნებრივი აირის იმპორტზე გადახარჯვამ - დაახლოებით 4.5 მლნ. აშშ დოლარი.ეკონომიკის ზრდაში აქტიურ როლს ასრულებს ტურისტული სექტორიც, იზრდება ტურისტების რაოდენობა საქართველოში და მათ მიერ გაწეული ხარჯები. ამასთან, ზრდას განაგრძობდა არა მარტო სხვა ქვეყნის რეზიდენტების ტურისტული ხარჯები საქართველოში, არამედ საქართველოს რეზიდენტების ტურისტული ხარჯებიც საზღვარგარეთ, რომელთა თანაფარდობა ადგილობრივი ტურიზმის ხარჯებთან ერთ წელიწადში გაიზარდა 8 პროცენტული პუნქტით - 58.2 პროცენტიდან 66.2 პროცენტამდე.ეკონომიკური ზრდის კვალობაზე იზრდება დაქირავებულ მუშაკთა რაოდენობა და მათი შრომის ანაზღაურება. ეს უკანასკნელი რეალურ განზომილებაში (ინფლაციის გამორიცხვით) დაახლოებით 8 პროცენტით გაიზარდა. აღნიშნულის პარალელურად, გრძელდებოდა ანაზღაურებაში განათლების სფეროში საშუალო დონესთან ჩამორჩენის დაძლევის პროცესი (ერთ წელიწადში სხვაობაა თითქმის 4 პუნქტით შემცირდა - 42.1%-დან 38.2%-მდე).2025 წლის მაისში უცხოეთიდან საქართველოში განხორციელებულმა ტრანზაქციებმა 317.2 მლნ. აშშ დოლარი (+11.6%), ხოლო წმინდა ტრანზაქციებმა - 282.2 მლნ. აშშ დოლარი (+11.0%) შეადგინა - ეს ყველაზე მაღალი მაჩვენებლებია ბოლო 23 თვის მანძილზე (2023 წლის ივნისის შემდეგ). აღნიშნული ზრდა მთლიანად რუსეთის გარდა დანარჩენი მსოფლიოდან ტრანზაქციების საგრძნობი, ორნიშნა ზრდის (+15.9%) დამსახურებაა. რუსეთის ფედერაციიდან ფულადი ტრანზაქციები განაგრძობდნენ შემცირებას (2025 წლის მაისში - 4.4 მლნ. აშშ დოლარით, ანუ 9.3%-ით), ისევე როგორც წილი ტრანზაქციების საერთო მოცულობაში (13.8%, ნაცვლად 2024 წლის მაისის 16.9%-სა).საქართველოში განხორციელებული წმინდა ტრანზაქციების თითქმის 3/5 მოდის მრავალრიცხოვანი ქართული შრომითი მიგრანტებით ყველაზე გამორჩეულ 5 ქვეყანაზე (აშშ, იტალია, გერმანია, საბერძნეთი და ისრაელი). ამასთან, მხოლოდ მიმდინარე წლის იანვარ-მაისში აშშ-დან საქართველოში გადმოირიცხა თითქმის 1.5-ჯერ მეტი თანხა, ვიდრე რუსეთის ფედერაციიდან ($262.8 მლნ. vs. $177.2 მლნ. აშშ დოლარი), მაშინ როდესაც საქართველოდან რუსეთში გადარიცხულმა თანხამ იმავე პერიოდში 3.3-ჯერ გადააჭარბა საქართველოდან აშშ-ში განხორციელებული გზავნილების მოცულობას ($18.3 მლნ. vs. $5.6 მლნ.).მაისში ლარის რამდენადმე გამყარებამ წინა თვესთან შედარებით ხელი შეუწყო საქართველოს საგარეო ვალის შემცირებას 69.7 მლნ. აშშ დოლარით (190.5 მლნ. ლარით), რაც საქართველოს თითქმის 8.4 ათასი შინამეურნეობის წლიური შემოსავლის ექვივალენტურია.ეკონომიკის, საზღვარგარეთიდან შემოსული ფულადი ტრანზაქციების, ისევე როგორც ადგილობრივი ექსპორტისა და რეექსპორტის დინამიური ზრდა, ეროვნული ვალუტის მდგრადობა, საბანკო სექტორში დეპოზიტების ორნიშნა მატება და მათი ლარიზაციის ამაღლება, აგრეთვე ინფლაციის დაბალი ტემპი წარმოაჩენს იმ პრეფერენციებს, რაც პოზიტიურად გამოარჩევს საქართველოს ეროვნულ მეურნეობას მსოფლიოში მიმდინარე ეკონომიკური და პოლიტიკური კატაკლიზმების ფონზე, უზრუნველყოფს იმ შეუქცევად პროცესს, რაც უზრუნველყოფს საქართველოს უფრო აქტიურ და წონად სუბიექტად წარმოჩენას გლობალურ ეკონომიკაში“, - წერს არჩვაძე.

1751279252

საქსტატის მონაცემებით, 2025 წლის მაისში, წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, ზრდის მიმართულებით მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა შემდეგმა დარგებმა: ინფორმაცია და კომუნიკაცია, დამამუშავებელი მრეწველობა, ვაჭრობა, ტრანსპორტი და დასაწყობება, მშენებლობა.კლების ტენდენცია დაფიქსირდა ენერგეტიკის სექტორში.

1751269600

პრემიერის თქმით,  მხოლოდ 2022-2024 წლებში შეიქმნა 185 000-ზე მეტი ახალი სამუშაო ადგილი.„ხშირად წარიმართება ხოლმე დისკუსია იმასთან დაკავშირებით, თუ რამდენად აისახება ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკური ზრდა მოსახლეობის ცხოვრების დონეზე და ამ კუთხითაც მინდა წარმოგიდგინოთ 2024 წლის მონაცემები. ისტორიულ მინიმუმზეა უმუშევრობა ჩვენს ქვეყანაში. გასული წლის ბოლოსთვის უმუშევრობამ შეადგინა 13,9%. ეს არის ისტორიული მინიმუმი დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ. აქაც მინდა შეგახსენოთ, რა დაგვხვდა ჩვენ 2012 წელს - მაშინ უმუშევრობა შეადგენდა 26,7%-ანუ ჩვენ ამ პერიოდის განმავლობაში მოვახერხეთ უმუშევრობის განახევრება ჩვენს ქვეყანაში.რა თქმა უნდა, კიდევ უფრო სწრაფი ტემპი გვჭირდება ეკონომიკის განვითარება, იმისათვის, რომ ეს მაჩვენებელი შემცირდეს. მხოლოდ 2022-2024 წლებში, საუბარია გასულ სამ წელიწადზე, შეიქმნა 185 000-ზე მეტი ახალი სამუშაო ადგილი. სამ წელიწადში ეს არის შთამბეჭდავი მაჩვენებელი. 2024 წელს, ანუ მხოლოდ გასულ წელს, საანგარიშო პერიოდის განმავლობაში დასაქმებულთა რაოდენობა გაიზარდა 68 000 ადამიანით და დასაქმებულთა რაოდენობამ პირველად დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ გადააჭარბა 1 400 000-ს, რაც არის ისტორიული მაქსიმუმი. ეს იმას ნიშნავს, რომ ეკონომიკური ზრდა პირდაპირ აისახება მოსახლეობის ცხოვრების დონეზე, ადამიანების დასაქმებაზე, რაც ჩვენთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია. ცალკე აღებულ ეკონომიკურ ზრდას არავითარი ფასი არ ექნება, თუ ამით არ ისარგებლა თითოეულმა მოქალაქემ. ის მაჩვენებლები, რაც გვაქვს დასაქმების ნაწილში, მეტყველებს იმაზე, რომ ეს ზრდა მოსახლეობის ფართო ფენაზეც აისახება“, - განაცხადა პრემიერმა.ინფორმაციას მთავრობის ადმინისტრაცია ავრცელებს.

1751014092